Laatste update: oktober 2023
Sancties Rusland en Wit-Rusland n.a.v. annexatie Krim (2014) en militaire invasie in Oekraïne (2022)
Op 25 februari 2022 nam de Europese Unie een nieuw pakket van sancties tegen Rusland aan n.a.v. de destabilisering en militaire invasie in Oekraïne, met als basis Verordening (EU) 833/2014.
Het doel van deze beperkende maatregelen is de economische basis van Rusland te verzwakken, het land te cruciale technologieën te ontnemen, evenals zijn markten en oorlogscapaciteit aanzienlijk te beperken. Het werd ondertussen meerdere keren aangepast, waarbij de laatste wijziging dateert van 23 juni 2023.
Dit pakket omvat onder meer een aanzienlijke uitbreiding van de controles en verboden op de handel in dual use goederen en dual use gerelateerde goederen.
Daarnaast nam op 2 maart 2022 de Europese Unie bijkomende sancties aan ten aanzien van Wit-Rusland wegens de betrokkenheid bij de militaire invasie van Rusland in Oekraïne, met als basis Verordening (EG) nr. 765/2006 en Besluit 2012/642/GBVB.
De laatste wijziging dateert van 2 augustus 2023.
Deze sancties stellen wat betreft de uitvoer van militaire goederen, vuurwapens, dual use goederen en aan dual use gerelateerde goederen gelijk aan de maatregelen ten aanzien van Rusland.
De verdere uitleg hieronder over de Rusland-sancties geldt inhoudelijk dus ook voor de relevante uitvoer naar Wit-Rusland.
De beperkende maatregelen gaan gezien de ernst van de situatie zeer ver, in het bijzonder wat betreft strategische goederen:
Een in principe volledig verbod van de verkoop, levering, overdracht of uitvoer van alle dual use goederen opgenomen op Bijlage I van Verordening (EU) 2021/821 naar Rusland of voor gebruik in Rusland;
Een in principe volledig verbod van de verkoop, levering, overdracht of uitvoer van alle aan dual use gerelateerde goederen opgenomen op Bijlage VII van Verordening (EU) 833/2014;
Een in principe volledig verbod op de levering van technische bijstand of tussenhandel met betrekking tot deze producten voor gebruik in Rusland of door personen in Rusland.
Afwending via derde landen
De beperkende maatregelen gelden ook voor uitvoer naar derde landen als het land van ultiem eindgebruik Rusland of Wit-Rusland is.
U bent als exporteur in de eerste plaats zelf verantwoordelijk om te vermijden dat uw klant in een derde land gecontroleerde items of items nuttig voor militaire doeleinden verder doorlevert aan een (Wit-)Russische entiteit.
Indien dit toch gebeurt dan betreft dit een strafrechtelijke sanctieovertreding in uw hoofde, tenzij u kan aantonen dat u alles wat mogelijk is deed om dit te vermijden.
Hoe gaat u hiermee aan de slag?
Uw eerste taak als economische operator is de correcte classificatie van uw betrokken goederen op basis van de technische beschrijving in Bijlage I van Verordening (EU) 2021/821 en Bijlage VII van Verordening (EU) 833/2014:
Bijlage I van Verordening (EU) 2021/821 is de algemeen geldende dual use controlelijst.
Alle transacties van de producten die aan de technische beschrijvingen van deze bijlage voldoen, vallen onder de verplichtingen van de dual use verordening, waaronder een vergunningsplicht bij uitvoer. Deze classificatie staat dus los van het bestemmingsland.
Bijlage VII van Verordening (EU) 833/2014 heeft specifiek betrekking op de sanctiebepalingen t.a.v. Rusland en omvat technische beschrijvingen van producten, los van HS-code, die niet opgenomen zijn op de algemeen geldende dual use controlelijst, maar die hier wel mee samenhangen.
Indien u vaststelt dat de betrokken producten onder een van deze controlelijsten vallen, dan is de transactie verboden tenzij u kan aantonen dat een van de beperkte uitzonderingsgronden van toepassing is.
U kan hier meer informatie raadplegen over de uitzonderingsgronden.
Opgelet! Naast de goederen-specifieke maatregelen werd ook de lijst van bijkomende entiteiten opgenomen onder Bijlage IV van Verordening (EU) 833/2014 die automatisch aanzien worden als een militaire eindgebruiker.
Dit betekent dat de uitzonderingen niet van toepassing kunnen zijn voor transacties waarin deze partijen direct of indirect betrokken zijn.
Wapenembargo op militair materiaal
Het wapenembargo zoals voorzien in artikel 2 van het Besluit 2014/512/GBVB van de Raad van 31 juli 2014 betreffende beperkende maatregelen naar aanleiding van de acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren blijft van kracht.
Allereerst blijft dit gevolgen hebben voor de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik die niet op de lijst in Bijlage I van Verordening (EU) 2021/821 of Bijlage VII van Verordening (EU) 833/2014 voorkomen, en bijgevolg in eerste instantie niet vergunningsplichtig zijn.
Voor de uitvoer van dergelijke producten naar Rusland is namelijk telkens een vergunning vereist als deze geheel of gedeeltelijk bestemd zijn of kunnen zijn voor militair eindgebruik.
Het wapenembargo blijft daarnaast gevolgen hebben op de in- en uitvoer van vuurwapens.
De EU en haar lidstaten verbieden vandaag namelijk de uitvoer naar Rusland van “wapens en daarmee verband houdend materieel van alle typen, daaronder begrepen wapens en munitie, militaire voertuigen en uitrusting, paramilitaire uitrusting, en reserveonderdelen daarvoor”, evenals alle overige vuurwapens.
Bijgevolg is vandaag dus ook de uitvoer van wapens met gladde loop die worden gebruikt voor jacht- of sportdoeleinden verboden.
Dit verbod is zowel van toepassing op definitieve als op tijdelijke uitvoer, ongeacht het doeleinde ervan.
Naast een uitvoerverbod geldt er tot slot ook een verbod op de invoer van wapens vanuit Rusland. Dit verbod geldt wel enkel voor de wapens en andere goederen die geviseerd worden in de gemeenschappelijke EU-lijst van militaire goederen (categorie ML1).
--------
Gecoördineerde versies van Besluit 2014/512/GBVB, waarin latere wijzigingen zijn verwerkt; en van Verordening 833/2014, waarin latere wijzigingen zijn verwerkt vindt u via de Europese portaalsite EUR-Lex.
De enige geldige en actuele juridische tekst is elke individuele officieel publiceerde verordening of besluit. De geconsolideerde versie is niet gegarandeerd steeds up-to-date.